Yetişkinde Hiperaktivite Tedavisi

Beyin işlevlerini, barındırdığı sinir ağlarındaki sinir hücreleri arasında iletimi sağlayan, nörotransmiter adı verilen kimyasal moleküller aracılığı ile yürütür. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu’nda (DEHB) bazı genetik değişikliklere bağlı olarak beyin bu nörotransmiterleri, yani sinir hücreleri arasında iletimi sağlayan maddeleri doğru biçimde kullanamaz. 

Çocukluk çağında olduğu gibi erişkin yaşamda da DEHB (Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu) tedavisinde ilaç kullanımı genellikle etkili ve hızlı cevap oluşturur. Ancak sadece ilaç tedavisi ile yetinmeyip çok yönlü bir tedavi planlamak ise hem başarı şansını artırır hem de tedavinin olumlu sonuçlarını daha kalıcı kılar.

Ritalin ve Concerta gibi uyarıcı ilaçlar dopamin adı verilen kimyasal maddeyi artırırlar. Dopaminin beyindeki oranı arttığında ise DEHB’da görülen dürtüsellik ve aşırı hareketlilik azalır. Ritalin’in etkisi ağızdan alınmasını takip eden yarım saat içinde başlar ve üç- dört saat kadar sürer. Concerta ise daha uzun etki süresine sahiptir. Kimde hangi ilacın daha uygun olacağına muayene ile karar verilir. Önerilen dozlarda kullanıldığı takdirde DEHB’si olan kişilerde bu ilaçlara bağımlılık riski neredeyse hiç yoktur. Doz ve kullanım zamanları mutlaka bir hekim tarafından belirlenmelidir. Azami fayda ve asgari yan etki dengesi sağlanmalıdır. Üç dört haftalık bir zaman içinde ilaç dozu artırılarak hedeflenen doza çıkılabilir. Dört haftanın sonunda ilaç herhangi bir yarar göstermemişse yine azaltılarak kesilebilir. Belirtiler kontrol altına alındıktan sonra ortalama üç ayda bir kontrol muayeneleri ile izleme devam edilir. Kontrol muayenelerinde yan etki takibi, kan basıncı ve nabız takibi, belirtilerin gözden geçirilmesi yapılır.

Tedavinin erken döneminde ortaya çıkabilecek bazı yan etkiler uykusuzluk, başağrısı, bulantı ve kusma, ağız kuruluğu, artmış kalp hızı, tiklerde artış olabilir. Ancak çoğu zaman bu yan etkiler birkaç hafta içinde sonlanır. Uzun etki süresine sahip ilaçlarla bu yan etkiler en az orana inmiştir.

Stimulan ilaçlar dışında bazı başka ilaçlarda erişkin DEHB tedavisinde kullanılabilir. Örneğin antidepresanlar ve düşük doz antipsikotik ilaçlar gibi. Ancak bu ilaçların kullanımı ile stimulan ilaçlardaki başarı düzeyi yakalanamayabilir, bu grup ilaçlarla da yan etkiler izlenebilir. Tedaviyi tolere edemeyen ya da tedavinin etkili olmadığı durumlarda denenebilir.