Ritalin (metilfenidat) merkezi sinir sistemini uyaran bir ilaçtır. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunda, beyin kimyasallarını etkileyerek, dürtü denetimini kolaylaştırır, aşırı hareketliliği azaltır ve dikkati artırır. Yoğun ve karşı konulamaz uyku nöbetleri ile seyreden narkolepsi hastalığının tedavisinde de Ritalin (metilfenidat) kullanılır.
Ritalin (metilfenidat) alerjiniz varsa, glokom, hipertiroidi, tiroid, şiddetli yüksek tansiyon, tikler veya Tourette sendromu, anjina, kalp yetmezliği, kalp ritim bozukluğu, yakın zamanda kalp krizi, fruktoz intoleransı, glukoz-galaktoz malabsorpsiyon veya sukroz-izomaltaz eksikliği, ya da şiddetli anksiyete, gerginlik, ajitasyon hali varsa Ritalin (metilfenidat) kullanımı sakıncalı olabilir. Eğer bu durumlardan herhangi birine sahipseniz, doktorunuzun Ritalin (metilfenidat) için size özel doz ayarlaması yapması yapacaktır. Küçük dozlarla başlayıp kanda ilaç düzeyini ölçerek nihai dozu ayarlaması gerekebilir.
Ritalin (metilfenidat) öneri dışında kullanımda alışkanlık riski taşır. bu sebeple Ritalin (metilfenidat), sadece reçete edilen kişi tarafından kullanılmalıdır. özellikle uyuşturucu kullanımı ya da bağımlılığı öyküsü olan kişilerde Ritalin (metilfenidat) kullanımı risk taşır.
Doğuştan kalp sorunları olan çocuk ve ergenlerde, Ritalin (metilfenidat) kullanımı ani ölüme neden olabilir. Bir doğumsal kalp hastalığı varsa, mutlaka doktorunuza bildiriniz.
Ritalin, Gebelik kategorisi
C’ dir, yani Ritalin (metilfenidat)’in anne karnındaki bebeğe zarar verip vermediği bilinmemektedir.Hamileyseniz veya bu ilacı kullanırken hamile kalmayı planlıyorsanız doktorunuza bildiriniz. Ritalin (metilfenidat) emzirilen bebeğe de zarar verebilir anne sütüne metilfenidat geçip geçmediği bilinmemektedir. Eğer bebek emziriyorsanız doktorunuza danışmadan Ritalin (metilfenidat) kullanmayınız.
Çocuklarda Ritalin (metilfenidat) kullanımı genellikle güvenlidir. Ancak birçok çocukta Ritalin (metilfenidat) iştahsızlık yapar. Ritalin (metilfenidat) uzun süreli kullanımı, bir çocuğun büyümesini yavaşlatabilir. Bu ilacı kullanan çocukta büyüme yavaşlamışsa, kilo alımı düzgün ve yeterli değilse mutlaka doktorunuza bildiriniz. Bir doktorun tavsiyesi olmadan 6 yaşından küçük bir çocuğa, hiçbir biçimde, deneme amaçlı da olsa, Ritalin (metilfenidat) vermeyin.
Tam olarak doktorunuz tarafından reçete edildiği biçimde kullanın. Birçok hekim, haftada bir gün ya da iki gün ilaç tatili verir. Genellikle okul ya da iş günü olmayan pazarları ilaç alınmaz. Bu öneriye uyun. Önerilenden daha az ve ya çok dozda Ritalin (metilfenidat) almayın. Önerilenden daha uzun süre kullanmayın.
Ritalin (metilfenidat) tablet yutularak alınmalıdır. Etki süresi kısadır. O sebeple Ritalin (metilfenidat) günde birkaç defa verilir.
Çocuklar (6 yaş ve üzeri) Günde bir veya iki defa (örneğin kahvaltıda ve öğlende) 5 mg (1/2 tablet) ile başlanır ve haftada 5 -10 mg’lık artışlarla kademeli olarak artırılır. Toplam günlük doz bölünmüş dozlar halinde uygulanabilir. Erişkinler İki veya üçe bölünmüş dozlar halinde günlük ortalama doz 20 – 30 mg’dır. Bazı hastalarda günde 40 – 60 mg gerekli olabilirken diğerlerinde günde 10 -15 mg yeterli olacaktır. İlacı günün ileri saatlerinde aldığı takdirde uyuyamayan hastalar son dozu saat 18.00’den önce almalıdırlar.
Ritalin (metilfenidat) kullanan kişini diş çektirmesi ya da ameliyat olması gerekiyorsa, operasyon günü Ritalin (metilfenidat) almamak yeterli olacaktır.
İlacın oda sıcaklığında muhafaza edilmesi gerekir. Ancak özellikle sıcak bölgelerde, yaz aylarında, buzdolabının kapak kısmında saklayabilirsiniz.
Sabah almanız gereken Ritalin (metilfenidat)’i almayı unuttuysanız, farkettiğinizde alınız. Ancak diğer dozu almanıza 2 saatten az süre kalmışsa, Ritalin (metilfenidat) alıp bir sonraki dozu atlayınız. Saat 18:00 ı geçmişse, Ritalin (metilfenidat)’i artık almayınız, uykunuzu kaçırma ihtimali yüksek olacaktır.
Bir hekim önermediyse, sınavlardan önce dikkatinizi artırmak için Ritalin (metilfenidat) almayınız, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunuz yoksa, Ritalin (metilfenidat) sizi daha huzursuz ve kaygılı yapabilir, yan etkiler sebebiyle dikkatinizi daha bozabilir.
İntihar Amaçlı Kullanım
İntihar amaçlı ya da kazara fazla doz Ritalin (metilfenidat) alındıysa, alınan dozun miktarına bağlı olarak bu tehlikeli bir durumdur. Derhal en yakın hastaneye başvurunuz. Zehirlenme belirtileri kusma, huzursuzluk, titreme, kas seğirmesi, nöbet (konvülsiyon), konfüzyon, halüsinasyonlar, terleme, çarpıntı, bulanık görmedir. Mide yıkanması, bol sıvı verilmesi ve 24 saat kalp ritmi takibi için hastane yatışı gerektirebilir.
Araç Kullanımı
Ritalin (metilfenidat) araç kullanmaya genellikle engel değildir. ancak üretici firma dikkatli olunmasını tavsiye eder. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan birçok kişi, Ritalin (metilfenidat) kullanırken trafikte daha dikkatli olabildiklerini belirtirler. ancak reflekslerde yavaşlama yapabilir. Özellikle Ritalin (metilfenidat) kullanılmaya başlanan ilk günlerde dikkatli olunmalı, araç kullanımından kaçınılmalıdır.
_____________________________________________________________________
Birçok çocuk ve yetişkin, büyük bir yan etki, olmadan Ritalin (metilfenidat) kullanabilir. ancak şu yan etkiler varsa Ritalin (metilfenidat) kullanımını durdurun ve hekiminize haber verin:
düzensiz ve hızlı kalp atışları
bayılacakmış gibi hissetme;
ateş, boğaz ağrısı, baş ağrısı, ciltte soyulma, kırmızı deri döküntüsü;
saldırganlık, huzursuzluk, halüsinasyonlar, alışılmadık davranışlar, ya da tikler
kolay morarma, ciltte mor lekeler
tehlikeli yüksek kan basıncı, şiddetli baş ağrısı, bulanık görme, kulaklarda uğultu,
göğüs ağrısı, nefes darlığı,
bayılma
Bazı yan etkiler ise daha az ciddidir ve ilaç kesimi gerekmez: mide ağrısı, bulantı, kusma, terleme, hafif baş ağrısı, uyuşukluk, karıncalanma, ellerde veya ayaklarda soğukluk hissi; sinirlilik, uykusuzluk, kilo kaybı.
İlaç Etkileşimleri
Eğer son 14 gün içerisinde furazolidone (Furoxone), isocarboxazid (Marplan), fenelzin (Nardil), rasajilin (Azilect), selejilin (Eldepryl, Emsam) veya tranilsipromin (Parnate) gibi bir MAO inhibitörü kullandıysanız Ritalin (metilfenidat) kullanmayın. MAO inhibitörü vücudunuzda iki hafta kadar dolaşacaktır. Ritalin (metilfenidat)’in vücudunuzdan atılması için gerekli enzimleri durdurduğundan, iki hafta içinde Ritalin (metilfenidat) içmeniz ciddi yan etkilere sebep olabilir.