Psikiyatrik ilaçlar iki ucu keskin kılıç gibidir. İster antipsikotikler olsun, ister antidepresanlar dikkatle kullanılması gerekir. Kullanılmazlarsa hastalıklar ilerler ve ciddi sonuçlar doğar, kullanıldıklarında ise birtakım yan etkiler ortaya çıkar. Bu yan etkilerden bir kısmı metabolik yan etkiler olarak adlandırılır ve yan etkiler arasında en önemlilerindendir. Önlem alınmaz ise ciddi bedensel sorunlar ortaya çıkabilir. Şizofreni gibi psikotik hastalıklarda beklenen yaşam süresi topluma oranla genel olarak daha kısadır. İntihar riski bu hastalıklarda göreceli olarak yüksektir ancak erken ölümler intihardan çok başka bir sebebe bağlıdır. Nedir bu sebep?
Ölüm sebepleri intihar ve kazadan çok bedensel hastalıklardan kaynaklanmaktadır. Psikiyatrik hastalıklara sıklıkla eşlik edebilen bedensel hastalıklar arasında diyabet, metabolik sendrom ve kalp hastalıkları bulunur. Bu bedensel hastalıkların örneğin şizofrenlerde daha fazla görülmesinin en önemli sebebi, tedavide kullanımı zorunlu olan ilaçlar olduğu bildirilmektedir. Özellikle antipsikotik ilaçlara bazen antidepresanlara bağlı olarak obezite, hiperlipidemi insülin direncinde artma ve diyabet karşımıza çıkan önemli bedensel sorunlar gibi görünmektedir.
Obezite, obeziteyle birlikte sıklığı artan yüksek tansiyon, bozulmuş kan yağları oranı (yüksek trigliserid, düşük HDL kolesterol düzeyi) ve bozulmuş şeker metabolizması bileşenlerinden oluşan riskler kümesine “metabolik sendrom” denilir. Bu hastalıklar damar sertliği ve damar tıkanmalarını hızlandırarak kalp hastalıkları ve damar hastalıklarına sebep olmaktadır.
İlaç tedavileri şizofreni ve benzeri psikotik hastalıkların tedavisinde olmazsa olmaz yöntemlerdir. İlaçlara bağlı yan etkiler ortaya çıktığı için ilaçları kullanmama veya kesme düşünülmemelidir fakat tedavi sürerken mutlaka kilo , kan şekeri ve kan yağları kontrolü sağlanmalıdır. Belirli aralıklarla kan testlerinin yapılması, dengeli beslenmeye dikkat edilmesi, düzenli kilo takibi, düzenli tansiyon takibi gerekir. Eğer bazı değerler bozulma eğilimindeyse ilaç tedavilerinde değişiklik düşünülür. Bu nedenle hastalığınızla ilgili her şey yolunda olsa dahi hekiminizle irtibatınızı kesmemeniz, takipten çıkmamanız önem taşır. Kısacası psikiyatrik tedaviler sürerken ayrıca düzenli dahili muayeneler, tetkikler yaptırılmalıdır. Psikiyatrik ilaçların yanı sıra mutlaka diyet ve egzersiz programları tedaviye dahil edilmelidir.
Alkol ve sigara kullanımı konusunda hastalarımız oldukça sık biçimde soru yöneltirler. Sigara ve alkol kullanımı, yukarıda saydığımız risklerin tamamını artırır.