Bir kişi hayatında ilk kez depresyon geçirdiğinde, bu tek uçlu, yani unipolar depresyon olabilir. Ama daha düşük bir ihtimal de olsa, bu kişi daha sonraki yaşamında bir manik ya da hipomanik atak da geçirecektir ve aslında tanı iki uçlu bozukluk, yani bipolar bozukluktur.
İlk ataklarda bunu ayırt etmenin belli bir yolu yoktur. Ama her iki durumun tedavisi birbirinden bazı yönleri ile farklıdır. İki uçlu mizaç bozukluğu, yani bipolar bozukluğu olan kişi, depresyon sebebi ile antidepresan kullandığında, manik atak geçirme riski yüksektir.
Bipolar bozukluk neden yanlış teşhis ediliyor?
Bipolar bozukluğu olan kişilerin ilk belirtileri sergilemeleri ile ruhsal sağlık profesyoneli ile görüşmeleri ve doğru tanı konulmasının arasının yaklaşık 10 yıl olduğu tahmin ediliyor. Aynı zamanda alkol veya madde sorunu olan bipolar bozukluğu hastaların da tanıların konulması için 15-20 yıl geçebilir. Araştırmalara göre ilk görüşmede unipolar depresyon tanısı alan %10-25 kişilerin gerçekten bipolar bozukluğu olabilir. Psikiyatrik ortamlarda bu sayı daha da yüksektir. Bipolar bozukluğunda yanlış tanı alınması ve uygun olmayan tedaviler, manik atak ve başka sorunlara yol açabilir.
Bipolar bozukluk depresyon nöbeti ve unipolar depresyon tedavileri farklı mıdır?
Bipolar bozukluğun tedavisi normalde psikoterapi ve duygudurum dengeleyen ilaç içerir. Psikoterapi ile kişilere hastalık ile nasıl yaşayacaklar ve belirtileri ile nasıl baş edeceğini öğretilir. Duygudurum dengeleyici ilaçlar da depresyon, hipomani veya mani dönemlerini engellemek veya geciktirmekte etkilidir. Çoğu kez antidepresanlar da hastalığın depresif ataklarında gerekli olabilir. Bipolar bozukluğu hastaların bazıları için tek başına bir antidepresan almak veya duygudurum dengeleyici ilaç ile antidepresan kullanmak, hipomani gibi semptomların geri dönmesine sebep olup hastalığı kötüleştirebilir. Bu durumların yaşanmaması için, tecrübeli bir psikiyatrın tanı ve tedavi sürecini yönetmesi gereklidir. İlk kez depresyon tablosu yaşayan kişide, bunun unipolar depresyon mu yoksa bipolar bozukluğun depresyon nöbeti mi olduğu tam bilinemez. Kapsamlı ve detaylı bir tıbbi, psikiyatrik özgeçmiş değerlendirmesi ve fiziksel muayene ile yanlış tanı oranı azalır. Böylece hastalar hak ettikleri tedaviyi alabilir ve daha çabuk iyileşebilirler.
Bende unipolar veya bipolar depresyon olduğunu nasıl anlayabilirim?
En iyi sağlık bakımı ile bazen bipolar depresyon unipolar depresyon ile yanlış teşhis edilebilir ve karıştırılır. Neden? Çünkü bipolar bozukluğu olan insanlarda, hastalığın ilk aşamasında , sadece tekrarlayan depresif epizod yaşarlar; hipomanik veya manik epizodlar hemen başlamaz. Hastalık yanlış teşhis edildiğinde tedavi ancak kısa süreli olarak etkili olabilir ve epizodlar geri gelir veya tedavi hiç faydalı olmayabilir . Eğer unipolar depresyon için birden fazla tedavi defa görmüş ve yanıt vermemiş iseniz, bipolar bozukluk yaşayıp yaşamadığınızın gözden geçirilmesinde fayda olacaktır. Farklı araştırmalarda, aslında bipolar depresyonu olan ancak unipolar depresyon olarak tanı alan kişilerde bazı ortak özellikler dikkat çeker. Bunlar şöyle sıralanabilir:
İnsanların kendisine “arkadaşça” davranmadığı algısına sahip olmak
Sık tekrar eden ve şekil değiştiren anksiyete bozukluğu
Aiile özgeçmişinde bipolar bozukluk olması
Kişinin hukuki sorunlar yaşaması.
Bu belirtileri sergilemeniz, hekimlerinizin ilk verdikleri tanıyı tekrardan değerlendirmesi ve bipolar bozukluğunuz olup olmadığını tekrardan incelemeleri için bir sebep olabilir.
Önemli bir nokta da, tedaviye yanıt vermeyen kişinin, illa ki yanlış tanı almış olmayacağını hatırlamaktır. Depresyon tedavisi ile depresyonunuz düzelmiyor ve hiç mani veya hipomani semptomları yaşamamışsanız, o zaman sadece ilacınızda doz ayarlaması veya psikoterapinizin daha iyi düzenlenmesine gerek vardır. Yakın zaman içerisinde yapılan araştırmalara göre uygun bir antidepresan kullanımından sonra iyileşme izlenmeyen depresyon hastalarının, farklı bir ilaçtan fayda görme ihtimalleri yüksektir.